Eldert
(de Gooijer) 1620-1660
Gehuwd
circa 1640 met N.N. Overleden circa 1660
Uit dit huwelijk:
1. Willem Eldersen (de GOOIJER) , geboren circa 1650 (RK)
2. Eijbetje (de GOOIJER) , geboren circa 1655 (RK)
Geweldadig tijdvak.
Eldert de Gooijer leefde in het begin van de periode die de 'Gouden Eeuw' wordt genoemd. Voor 't arme Gooi was die benaming misplaatst. Bij hun opmars naar de rijke handelsstad Amsterdam, hadden de Spanjaarden geregeld huisgehouden in 't Gooi. Na de beruchte uitmoording van Naarden in 1572 vond een inval plaats in 1585. Een tijdgenoot, de geschedschijver Pieter Christian Bor, beschreef die als volgt:
"den selven avond is hij (de Spaanse bevelhebber Verdugo) omtrent elf uren met sekere ruyteren, so Spangiaerden, Italianen, Walen als Duytse gevallen in 't dorp van Huysen in Goylant een half mijle van Naerden en hebben aldaer etlijke huysluyden doodgelagen vele mans vrouwen en kinderen gevangen genomen, jonge maechden en dochteren geschent en verkracht en grote schrickelijke wreetheyd en tyrannije bedreven, somma so gehandelt dat niet behoorlijk is te beschryven om der kuyschen ooren wille, zijn van daer voots gerukt in de dorpen van Laren en Blaricum, Ankeveen en andere dorpen en hebben alle deselve geplondert en seer onmenschelijk met de armeluyden geleefd; hebben wel mede genomen over de 500 perden; noch vele beesten van koeyen, schapen en over de 300 gevangenen, de welke sy geormenteert en gepijnicht hebben, dat vele meer tot rantsoen beloofden te geven, als alle haer goederen waerdichs waren .... "
De laatste Spaanse inval in 't Gooi vond zelfs nog plaats in 1629. In het dorp Hilversum werden daar door hen vele huizen in de brand gestoken. Naarden werd niet aangevallen. Ter verdediging van Amsterdam werd het juist drooggelegde Naardermeer weer onder water gezet. In plaats van financiele hulp van de Amsterdamse regenten, kreeg het Gooi in die jaren te maken met hun hebzucht. Een groot gebied, bekend onder de naam 's-Graveland, werd door hen ingepalmd. De Gooiers en vooral de Hilversummers, die de strook land tot hun gebied rekenden, bleven zich verzetten, beschoten de arbeiders en verwoesten de grondwerken. De Staten steunden hun mederegenten bij deze ontvreemding van de erfgooiersgrond. In 1633 vaardigden zij en placaat uit tegen, wat zij noemden, 'molestanten'. Ze stuurden zelfs een compagnie ruiters en voetvolk van het Staatse huurleger. In plaats van de Spanjaarden te bestrijden, werden deze troepen misbruikt voor eigen louche belangen.
In die tijd werd 't Gooi vanuit het Muiderslot bestuurd door P.C. Hooft, drost van Muiden en baljuw van het Gooi. Oorspronkelijk had Hooft negatief over de 'ontginning' van 's-Graveland geadviseerd. Nu hij zelf deelnam aan de verdeling verviel zijn eerder geveinste argument 'uit eerbied voor de rechten van de erfgooiers'. Ook toen gold: 'Groten stelen en kleinen stelen, de groten het meest'. Zo trad Hooft op tegen het illegaal turfsteken over de oostgrens door de Gooiers. Het grensverloop tussen 't Gooi en Sticht berustte toen overigens op nogal vage afspraken. Pas honderd jaar later, in 1719, werd de grens precies opgemeten en middels grenspalen afgebakend. Hooft dreigde de turfgravers te laten arresteren en trecht te stelllen. Eventueel zouden ze op de pijnbank worden 'verhoord'. Soms probeerde hij een rechtvaardige rechter te zijn en pleitte hij bij prins Maurits voor gratieverlening aan een paar jonge Gooilanders, die in Blaricum een meisje geschaakt hadden. Hoewel dit een ernstig vergrijp was, vroeg hij begrip. Het meisje had zich door herhaalde trouwbeloften aan een van hen, een zoon van welvermogende ouders, gebonden. Ook ondersteunde hij het gratieverzoek voor een chirurgijn die zes jaar in Huizen een eerzaam leven had geleid. Bij een vechtpartij doodde hij onopzettelijk zijn aanvaller. Door het gerecht was hij uit 't Gooi verbannen, terwijl zijn vrouw en vijf kinderen onbemiddeld achterbleef. (gratie vragen aan Maurits, die alles overtrad wat 'zijn God' hem verboden had.
De Spanjaarden maakten bij hun gewelddadig optreden geen verschil tussen de protestante of katholieke bevolking. Zo was de meerderheid van de vermoorde Naarders in 1572 nog katholiek. Nooit was er sprake onder het katholieke Gooiers van sympatie voor de Spanjaarden.
Uit dit huwelijk:
1. Willem Eldersen (de GOOIJER) , geboren circa 1650 (RK)
2. Eijbetje (de GOOIJER) , geboren circa 1655 (RK)
Geweldadig tijdvak.
Eldert de Gooijer leefde in het begin van de periode die de 'Gouden Eeuw' wordt genoemd. Voor 't arme Gooi was die benaming misplaatst. Bij hun opmars naar de rijke handelsstad Amsterdam, hadden de Spanjaarden geregeld huisgehouden in 't Gooi. Na de beruchte uitmoording van Naarden in 1572 vond een inval plaats in 1585. Een tijdgenoot, de geschedschijver Pieter Christian Bor, beschreef die als volgt:
"den selven avond is hij (de Spaanse bevelhebber Verdugo) omtrent elf uren met sekere ruyteren, so Spangiaerden, Italianen, Walen als Duytse gevallen in 't dorp van Huysen in Goylant een half mijle van Naerden en hebben aldaer etlijke huysluyden doodgelagen vele mans vrouwen en kinderen gevangen genomen, jonge maechden en dochteren geschent en verkracht en grote schrickelijke wreetheyd en tyrannije bedreven, somma so gehandelt dat niet behoorlijk is te beschryven om der kuyschen ooren wille, zijn van daer voots gerukt in de dorpen van Laren en Blaricum, Ankeveen en andere dorpen en hebben alle deselve geplondert en seer onmenschelijk met de armeluyden geleefd; hebben wel mede genomen over de 500 perden; noch vele beesten van koeyen, schapen en over de 300 gevangenen, de welke sy geormenteert en gepijnicht hebben, dat vele meer tot rantsoen beloofden te geven, als alle haer goederen waerdichs waren .... "
De laatste Spaanse inval in 't Gooi vond zelfs nog plaats in 1629. In het dorp Hilversum werden daar door hen vele huizen in de brand gestoken. Naarden werd niet aangevallen. Ter verdediging van Amsterdam werd het juist drooggelegde Naardermeer weer onder water gezet. In plaats van financiele hulp van de Amsterdamse regenten, kreeg het Gooi in die jaren te maken met hun hebzucht. Een groot gebied, bekend onder de naam 's-Graveland, werd door hen ingepalmd. De Gooiers en vooral de Hilversummers, die de strook land tot hun gebied rekenden, bleven zich verzetten, beschoten de arbeiders en verwoesten de grondwerken. De Staten steunden hun mederegenten bij deze ontvreemding van de erfgooiersgrond. In 1633 vaardigden zij en placaat uit tegen, wat zij noemden, 'molestanten'. Ze stuurden zelfs een compagnie ruiters en voetvolk van het Staatse huurleger. In plaats van de Spanjaarden te bestrijden, werden deze troepen misbruikt voor eigen louche belangen.
In die tijd werd 't Gooi vanuit het Muiderslot bestuurd door P.C. Hooft, drost van Muiden en baljuw van het Gooi. Oorspronkelijk had Hooft negatief over de 'ontginning' van 's-Graveland geadviseerd. Nu hij zelf deelnam aan de verdeling verviel zijn eerder geveinste argument 'uit eerbied voor de rechten van de erfgooiers'. Ook toen gold: 'Groten stelen en kleinen stelen, de groten het meest'. Zo trad Hooft op tegen het illegaal turfsteken over de oostgrens door de Gooiers. Het grensverloop tussen 't Gooi en Sticht berustte toen overigens op nogal vage afspraken. Pas honderd jaar later, in 1719, werd de grens precies opgemeten en middels grenspalen afgebakend. Hooft dreigde de turfgravers te laten arresteren en trecht te stelllen. Eventueel zouden ze op de pijnbank worden 'verhoord'. Soms probeerde hij een rechtvaardige rechter te zijn en pleitte hij bij prins Maurits voor gratieverlening aan een paar jonge Gooilanders, die in Blaricum een meisje geschaakt hadden. Hoewel dit een ernstig vergrijp was, vroeg hij begrip. Het meisje had zich door herhaalde trouwbeloften aan een van hen, een zoon van welvermogende ouders, gebonden. Ook ondersteunde hij het gratieverzoek voor een chirurgijn die zes jaar in Huizen een eerzaam leven had geleid. Bij een vechtpartij doodde hij onopzettelijk zijn aanvaller. Door het gerecht was hij uit 't Gooi verbannen, terwijl zijn vrouw en vijf kinderen onbemiddeld achterbleef. (gratie vragen aan Maurits, die alles overtrad wat 'zijn God' hem verboden had.
De Spanjaarden maakten bij hun gewelddadig optreden geen verschil tussen de protestante of katholieke bevolking. Zo was de meerderheid van de vermoorde Naarders in 1572 nog katholiek. Nooit was er sprake onder het katholieke Gooiers van sympatie voor de Spanjaarden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten